Op 2 april 1984 introduceerde de Europese Commissie een quotum systeem voor de zuivel sector. Bij overschrijding van het quotum werd een zgn. Superheffing opgelegd. Het Productschap Zuivel (P.Z) was belast met de uitvoering van deze maatregel. Uit analyse van PZ-databestanden bleek dat grote groepen melkveehouders, ook jaren na invoering van de superheffing, in belangrijk mate hun quotum bleven over- en onderschrijden. De probleemstelling van de studie luidt: hoe pasten Nederlandse melkveehouders zich aan het quotum regime en zijn daarin patronen te ontdekken in relatie tot over- en onderschrijding. Op basis van de micro– economische theorie van het producenten gedrag zijn de volgende aanpassingsstrategieën geformuleerd: wijzigingen in het voertraject; wijzigingen in de structuur van de veestapel en wijzigingen in de productie capaciteit. Deze hangen samen met aanpassingen op de korte, middellange en lange termijn. Vervolgens is onderzocht in hoeverre de gepostuleerde aanpassingsstrategieën ook daadwerkelijk zijn terug te vinden in de werkelijkheid. De gegevens voor het empirische gedeelte van het onderzoek zijn grotendeels ontleend aan het LEI-boekhoudnet en geanalyseerd met behulp van factoranalyse. Uit de analyse komt naar voren dat de drie genoemde aanpassingsstrategieën slechts gedeeltelijk corresponderen met de multidimensionale structuur blootgelegd door factoranalyse. Alleen de tweede strategie komt naar voren als onafhankelijk. Aanpassingsstrategieën een en drie zijn in belangrijke mate met elkaar verweven vanwege de onderlinge afhankelijkheid van het gebruik van land en voer aspecten. In het algemeen blijft de Nederlandse melkveehouder zich richten op de melkveehouderij en hij probeert, gegeven quotum, arbeid, land en veestapel, zo efficiënt mogelijk te produceren. Het starten of uitbreiden van alternatieve bedrijfsactiviteiten komt, gegeven de relatief geringere winstgevendheid daarvan, niet vaak voor. Verbanden tussen aanpassingsstrategieën en over- en onderschrijding zijn beperkt. Gegeven de ...