Hoewel de meeste politiek historici het belang van ideeën in de politiek niet zullen ontkennen, is de invloed van ideeën op politieke machtsvorming nauwelijks onderzocht. Dit artikel behandelt de rol van politieke ideeën in crisistijd, en vestigt daarbij de aandacht op de Nederlandse neoliberalen. Kort na de Tweede Wereldoorlog voerden zij een felle ideeënstrijd tegen de oprukkende verzorgingsstaat. Omdat deze neoliberalen geen eigen partijen oprichtten, maar streefden naar invloed binnen gevestigde partijen, zijn zij in de politieke geschiedschrijving tot nu toe onopgemerkt gebleven. Juist door hun afwijkende organisatievorm bieden zij echter een interessant aanknopingspunt om de relatie tussen ideeën en politieke machtsvorming nader te onderzoeken. Uit de analyse blijkt dat de neoliberalen, die zich sinds het late interbellum afkeerden van het sociaal-liberalisme én het klassiek-liberalisme, na de beurskrach van 1929 een invloedrijk, internationaal netwerk opbouwden. Na de oorlog zochten zij de publiciteit met hun felle ideeënstrijd tegen sociale zekerheid, zonder daarbij tot partijvorming over te gaan. Met hun strijd tegen de sociaaldemocraten stonden de neoliberalen aan de basis van de naoorlogse links- rechtstegenstelling in de Nederlandse politiek, die de confessionele middenpartijen ernstig zou verdelen op sociaaleconomisch terrein. De verzorgingsstaat kon in Nederland dan ook pas worden opgebouwd nadat deze neoliberale weerstand in de jaren vijftig werd gebroken.