Overal in Nederland is de gesteldheid van de ondergrond het gevolg van landschapsvorming door de natuur, en van bedoelde en onbedoelde acties door de mens. Dat is nog eens extra waar in de poldergebieden van de kustvlakte en het rivierengebied. Al in de Romeinse tijd lagen daar lokaal de nodige ontwateringsslootjes, en in de middeleeuwen gingen bisschoppen en graven er eens stevig project-ontwikkelend aan de gang. De slootjes van toen bleven in delen van het land daarna mooi behouden (1000 jaar slotensucces), maar op andere plekken liep het met de bodemdaling vreselijk uit de hand (1000 jaar waterproblemen). Hoe komt dat nu en hoe kwam dat toen en is het aan mens of natuur te danken? Daar wil ik in de lezing rijk geïllustreerd op in gaan met kruisverwijzingen naar het vorig jaar geheel herziene boek De vorming van het land uit de serie Berendsen Fysische Geografie van Nederland.