De gemeentelijke democratie is meervoudig geworden. Binnen het formele kader van de vertegenwoordigende democratie zijn tal van democratische arrangementen ontstaan die we participatieve, directe en ook doe-democratie kunnen noemen. Aanvullingen op de vertegenwoordigende democratie zijn niet zonder redenen ontstaan: de representatieve democratie is geen perfect systeem, in theorie noch in de praktijk. Op een aantal manieren is geprobeerd het functioneren van de representatieve democratie te verbeteren. In dit artikel worden drie daarvan besproken. De auteurs constateren dat deze drie hervormingen de problemen in de representatieve democratie niet oplossen. Gemeenten zijn op zoek gegaan naar aanvullingen op de representatieve democratie. In dit artikel komen diverse vormen van participatieve, doe- en directe democratie aan de orde. Veel effecten van die hervormingen zijn nog onbekend en de kennis daarover is verbrokkeld, maar één conclusie kan wel getrokken worden: mensen met een lage opleiding nemen relatief weinig deel, zelfs bij arrangementen die laagdrempelig zijn. Een streven naar een vitalere lokale democratie lijkt zinvol; daarvoor formuleren de auteurs enkele denkrichtingen.