This article examines the ways in which ideas of greatness, reason of state, and state formation were employed in the creation of the Dutch empire. It focuses, in particular, on the role of corporations, including the Vereenigde Oost-Indische Compagnie or Dutch East India Company, in providing a platform for the implementation of those ideas. It then shows how the state moved to appropriate the entire domain of political thought from such corporations in the eighteenth and nineteenth centuries, while noting the revival of their political role in the twentieth century. The paper then turns to the question of the impact of this history on the present and therefore to a consideration of the methodological issues involved in that question. This article is part of the forum 'Visions of Dutch Empire'. Het Nederlandse 'empire' in de intellectuele geschiedenisDit artikel onderzoekt de manieren waarop ideeën over grootheid, raison d’État, en staatsvorming gebruikt werden in de vorming van een Nederlands ‘empire’. Het focust in het bijzonder op de rol van handelsondernemingen, inclusief de Vereenigde Oost-Indische Compagnie, in het bieden van een platform voor de implementatie van deze ideeën. Vervolgens laat het zien hoe de staat zich het politieke denken van dit soort ondernemingen toe-eigende in de achttiende en negentiende eeuw, terwijl de politieke rol van ondernemingen een revival kende in de twintigste eeuw. Tenslotte zal de vraag naar de invloed van deze geschiedenis op het heden, en de methodologische kwesties die daarmee gepaard gaan, aan bod komen. Dit artikel maakt deel uit van het forum 'Visions of Dutch Empire'.