De afgelopen vijftien jaar is regelmatig grote sterfte opgetreden onder eidereenden. De oorzaak hiervan is rechtstreeks terug te voeren op het magere aanbod van zowel diepwatermosselen als droogvallende mosselbanken in het waddengebied, ontdekte Romke Kats. De mosselen zijn zelfs zo belangrijk voor eidereenden, dat Kats de eenden beschouwt als een belangrijke indicatorsoort voor de mosselstand in de Waddenzee. Kats promoveert op 20 april 2007 aan de Rijksuniversiteit Groningen. Kats: ‘Het dieet van eidereenden is wereldwijd in kaart gebracht. Waar ter wereld ze ook leven, het grootste deel van hun dieet bestaat uit mosselen. Dit wordt aangevuld met andere schelpdieren die lokaal te vinden zijn. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld halfgeknotte strandschelpen, kleine kokkels en sinds enige tijd ook mesheften (‘scheermesjes’). Maar mosselen zijn zonder meer de belangrijkste voedingsbron.’ Twee populaties Kats ontdekte dat de eidereenden in Nederland zijn op te delen in twee populaties: overwinteraars uit de Oostzee en lokale broedvogels op de Waddeneilanden. ‘Eerder werd tussen deze twee populaties geen onderscheid gemaakt, maar dat is wel degelijk van belang bij het in kaart brengen van ontwikkelingen in de twee populaties,’ aldus Kats. Een belangrijk verschil tussen beide populaties is de mossel waarmee zij zich voeden. Overwinteraars Overwinterende eidereenden zijn afhankelijk van diepwatermosselen, zowel wild als gekweekt. Deze diepwatermosselen concentreren zich in het westelijke deel van de Waddenzee met als gevolg dat ook de overwinteraars zich hier bevinden. In jaren met een laag mosselaanbod neemt de kans op verhoogde sterfte toe. Valt dit samen met een laag aanbod van alternatieven dan is massasterfte het gevolg. Broedvogels Voor broedvogels zijn juist de droogvallende mosselbanken rond de eilanden van cruciaal belang. Voordat de vrouwtjes beginnen met broeden, moeten ze een flinke energievoorraad aanleggen. Deze zorgt ervoor dat ze in staat zijn eieren te leggen en de gehele broedperiode - zo’n 28 dagen - ...