Een vergelijkende analyse van reuze en géant: grammaticalisatie, degrammaticalisatie en lexicalisatie

Reuze(n), afgeleid van het zelfstandig naamwoord reus, kan worden gebruikt als eerste lid van een N+N-samenstelling (1a) of N+A-samenstelling (1b), als intensiverend semi-prefix (2), als adjectief (attributief of predicatief gebruikt) (3), als bijwoord (4)(bij een adjectief of een werkwoord) en als tussenwerpsel (5). (1) a. reuzenwerk 'werk voor reuzen, werk dat alleen door reuzen kan gedaan worden' (WNT, s.v. reuze1 / reuze-I) b. reuzesterk 'zo sterk als een reus' (2) reuzeleuk 'heel leuk' (Van Dale ND, s.v. reuzeleuk) (3) a. Als we de fundamenten van de klassieke partijen, in de gemeenten en... Mehr ...

Verfasser: Van Goethem, Kristel
Hiligsmann, Philippe
Dokumenttyp: Artikel
Erscheinungsdatum: 2012
Verlag/Hrsg.: Vantilt
Schlagwörter: grammaticalisatie / degrammaticalisatie / lexicalisatie / contrastieve analyse Nederlands/Frans
Sprache: Niederländisch
Permalink: https://search.fid-benelux.de/Record/base-27155065
Datenquelle: BASE; Originalkatalog
Powered By: BASE
Link(s) : http://hdl.handle.net/2078.1/118066

Reuze(n), afgeleid van het zelfstandig naamwoord reus, kan worden gebruikt als eerste lid van een N+N-samenstelling (1a) of N+A-samenstelling (1b), als intensiverend semi-prefix (2), als adjectief (attributief of predicatief gebruikt) (3), als bijwoord (4)(bij een adjectief of een werkwoord) en als tussenwerpsel (5). (1) a. reuzenwerk 'werk voor reuzen, werk dat alleen door reuzen kan gedaan worden' (WNT, s.v. reuze1 / reuze-I) b. reuzesterk 'zo sterk als een reus' (2) reuzeleuk 'heel leuk' (Van Dale ND, s.v. reuzeleuk) (3) a. Als we de fundamenten van de klassieke partijen, in de gemeenten en steden, onderuit halen zetten we een reuze stap richting onafhankelijkheid. (GlossaNet) b. De bewoners zijn in ieder geval al tevreden. "Ik vind het hier reuze. Mij krijgen ze hier niet weg", zegt mevrouw van der Heijden, één van de bewoners. (Parole-corpus) (4) a. De meloen past precies in het kinderzitje op mijn fiets. (.) Ook nu weer blijken ze reuze handig. Zeker als een watermeloen meerijdt. (GlossaNet) b. Hij bloedde, maar volgens Brigitte viel het allemaal reuze mee. (DPC-corpus) (5) Ga je mee? Reuze! (Van Dale ND, s.v. reuze3) Niet alle gebruikswijzen zijn echter even eenduidig: in de voorbeelden (3a) en (4a), bij voorbeeld, is het voornamelijk de schrijfwijze die de analyse als adjectief, resp. bijwoord motiveert. Aaneengeschreven is reuzenstap een N+N-samenstelling en kan reuze in reuzehandig als intensiverend semi-prefix worden bestempeld. De Franse tegenhanger van reus/ reuze(n) is géant, maar naast zijn nominaal gebruik komt enkel een adjectivale (attributieve en predicatieve) gebruikswijze voor. Merkwaardig genoeg wordt de attributieve gebruikswijze in (6a) vertaald door middel van een N+N-samenstelling in het Nederlands (6b), wat opnieuw wijst op de ambiguïteit van reuze(n). Predicatief gebruikt, met intensiverende betekenis, komt géant (7) wel mooi overeen met het adjectief reuze (cf. Het zou reuze zijn als je kwam). (6) a. Au 1er étage : wc sur palier, grand living avec jeux géants, ordinateur, ...