In dit boek, waarop de auteur cum laude promoveerde in de letteren en dat is bekroond met de Erasmus Studieprijs 1990, wordt beschreven hoe zich een grote maatschappelijke verandering in de periode 1780-1930 in Nederland voltrok, die een einde maakte aan de oude Republiek. Was aanvankelijk de Hervormde Kerk de spil en een samenbindend element in de natie, anderhalve eeuw later was de bevolking verzuild en was de godsdienst een bron van verdeeldheid. Er wordt gebruik gemaakt van historisch-antropologische, sociologische en politicologische inzichten. Veel gegevens zijn verwerkt in tabellen, genealogische kaarten, diagrammen en grafieken. Het boek verscheen eveneens in de Stichts-Historische Bijdragen (nr.21) en in een proefschrifteditie, met een Engelse samenvatting (zie bijlage)