In de zomer van 1980 leidden stakingen in Polen tot de oprichting van de onafhankelijke vakbond Solidarność. Deze beweging maakte veel los in eigen land, maar ook elders in Oost en West. Linkse bewegingen in Nederland en West-Duitsland bekeken de ontwikkelingen in Polen met een mengeling van enthousiasme en argwaan. Moesten zij dit arbeidersactivisme ondersteunen of zetten deze ontwikkelingen de ontspanning tussen Oost en West onder druk? De angst dat de Sovjet-Unie zou interveniëren kwam niet uit. Op 13 december 1981 riep de Poolse partijtop zelf de staat van beleg uit. Ook dit riep sterke reacties op in het Westen. Keer op keer werden Nederlandse en West-Duitse activisten en politici geconfronteerd met fundamentele dilemma’s: moesten zij kiezen voor vrede of vrijheid? Was het belangrijker om ontspannen relaties met de Oost-Europese machthebbers te onderhouden of om solidariteit te tonen met bewegingen ‘van onderop’? Vanwege de socialistische aanspraken van de Oost-Europese regimes, de activistische habitus van de Oost-Europese bewegingen en de sociaaldemocratische oorsprong van de ontspanningspolitiek leidden deze dilemma’s vooral tot hoofdbrekens in linkse bewegingen. De vredesbeweging, de sociaaldemocratie en de vakbeweging hadden ieder hun eigen betrokkenheid bij oppositiebewegingen in Oost-Europa. Hun omgang met de Poolse oppositie en de Poolse machthebbers werd daarbij beïnvloed door hun positie ten opzichte van het Oost-Westconflict, nationale factoren en hun politieke gewicht in zowel de eigen samenleving als op het internationale toneel.