Een antirrevolutionair afscheid van Duitsland. Abraham Kuyper (1837-1920) en Adolf Stoecker (1835-1909) - In de Nederlandse historiografie is een enkele maal gewezen op een zekere verwantschap tussen Abraham Kuyper en de Duitse hofpredikant en antisemiet Adolf Stoecker. In werkelijkheid vormde het contact met Stroecker een oponthoud in zijn internationale heroriëntatie vanaf de jaren 1870. Met het lutherse Duitsland voelde Kuyper zich op den duur minder verwant dan met het door het calvinisme beïnvloedde Engeland.